Page 4 - foni 2024 10 02

Συνεργασίες
Σελίδα 4 ΦΩΝΗ ΤΗΣ ΝΑΟΥΣΑΣ 10 Φεβρουαρίου 2024

Οι τοπικές ποικιλίες κερασιάς ∆ιήγηµα-Αληθινή Ιστορία “Παύσεις & Σιωπές”
Α΄µέρος
της Π.Ε. Ηµαθίας µε “επώνυµο”: 2. Λεµονίδη µος. Θεοσκότεινη είναι η νύχτα µέσα σε µια Ελλάδα 1946
Στη βράση βρίσκεται ο εµφύλιος πόλε-
Ιστορικό – Κύρια χαρακτηριστικά – αυλή, χωρίς δέντρα και χωρίς λουλούδια.
Όλα στεγνά και απότιστα!
Καλλιεργητική αξία – Εξάπλωση ∆ίπλα στην σιδερένια εξώπορτα διακρί- Της κ. Ευθυµούλας
νονται τρία κορµιά σφιχταγκαλιασµένα, τα
Τoυ Κων. Καζαντζή δύο φιλιούνται άγρια και το µωρό στην αγ- Μπαµπάτση - Τζερεφού
ΕΛ.Γ.Ο. “∆ΗΜΗΤΡΑ” Ινστιτούτο Γενετικής Βελτίω- καλιά, βρέφος, ασαράντιστο έχει δυό µάτια
σης και Φυτογενετικών Πόρων, Τµήµα Φυλλοβόλων τροµαγµένα! Κάπου από µακριά ένα ακορν- έχει στην πλάτη διπλά τα χρόνια απ’ τα δικά του.
Τον ερωτεύεται και τον παντρεύεται. Αυτή αποφασίζει
Οπωροφόρων ∆ένδρων Νάουσας τεόν παίζει τα «δυό πράσινα µάτια µε µπλέ βλεφαρίδες» για όλα που γίνονται µέσα στο σπίτι της. Θέλει να γίνει
θαρρείς και το κάνει για να γλυκάνει τον αβάσταχτο πόνο
τους! Φάρµακο στα φαρµάκια! µάνα και υιοθετεί ένα τετράχρονο αγόρι ορφανό. Αµέ-
1. Εισαγωγή.
Ξέρουν ότι σε λίγο θα χωρίσουν και θα χαθούν. Γνω- τρητα παιδιά απροστάτευτα βρίσκονται στους δρόµους.
Η κερασιά εµφανίζεται στη χώρα µας από αρχαιοτάτων χρόνων, γεγονός ρίζουν ακόµα και τι τους περιµένει.
Ο πρόσφυγας τώρα έχει αποκτήσει αρκετά. Θέλει
που συνηγορεί στην καλλιέργεια του είδους σε όλη την επικράτεια, ακόµη Η µάνα µαυροφορεµένη µόλις χήρεψε. Η κόρη µια νέα όµως κι άλλα, του λείπουν τα πιο σηµαντικά. Του λείπει
και στα νησιά µας. Μέσα στο πέρασµα του χρόνου, αναδείχθηκαν οµογε-
και όµορφη γυναίκα, λίγο πριν νυχτώσει, έξω από µια φυ- η προσωπική του ελευθερία, κυρίως όµως του λείπει ο
νοποιηµένοι σε χαρακτηριστικά πληθυσµοί δένδρων ως ποικιλίες ή εντοπί- λακή έδωσε το τελευταίο φιλί στον καταδικασµένο σε
στηκαν ξαφνικά τυχαία σπορόφυτα που απόκτησαν χαρακτηριστικά ισόβια δεσµά, άντρα της και το µωρό λίγο ηµερών µετά έρωτας. Τον ψάχνει και τον βρίσκει µέσα στ’ άγρια βουνά
και στα λαγκάδια. Ο έρωτας παντού φυτρώνει και είναι
ποικιλίας ή εισήχθησαν από το εξωτερικό αξιόλογες ποικιλίες και προσέ-
τη γέννησή του! Ακούγονται, ψίθυροι απόγνωσης και έτσι ακριβώς όπως τον ήθελε, ένας έρωτας κρυφός, δυ-
λαβαν ιδιαίτερα και εξαιρετικά καλλιεργητικά χαρακτηριστικά στα κατά τό- φόβου.
πους µικροκλίµατα, µε αποτέλεσµα να εµφανιστεί πλήθος τοπικών - Μάνα µε κυνηγούν να µε σκοτώσουν, φεύγω!!! Το νατός και ανεξέλεγκτος.
Η ζωή συνεχίζεται όπως έρχεται για τον καθένα χωρι-
ποικιλιών, συνήθως µε ονοµασία τοπωνυµίων (π.χ. Κηφισιάς, Αρκαδίας,
παιδί µου και τα µάτια σου. Το πολύ σε έξη µήνες θα γυ- στά.
Χίου, κ.ά.) που µπορεί να συνοδεύονταν µε κάποιο χαρακτηριστικό του καρ- ρίσω!
Η δασκάλα πιστή στις αποφάσεις του αρχηγού συν-
πού (π.χ. Τραγανά Κοµοτηνής, Μαύρο Τριπόλεως, Πρώιµο Κολινδρού, κ.ά.). Από το σφιχταγκάλιασµα το βρέφος άρχισε να κλαίει τρόφου της οργανώνεται και αυτή στον «Ε.Λ.Α.Σ.» Κου-
Κάποιες όµως νεότερης χρονικά εµφάνισης τοπικές ποικιλίες, ονοµά-
και ησύχασε όταν ρούφηξε µε λαχτάρα τη γερασµένη µάντο τώρα στο βουνό κάνει ο άντρας της. Αναλαµβάνει
στηκαν από το όνοµα αυτού που τις εντόπισε ή διέδωσε. Στο παρόν πόνηµα ρόγα του άδειου στήθους της γιαγιάς του! µια δύσκολη αποστολή και σκοτώνεται. Το ορφανό και
θα γίνει λόγος για τις ποικιλίες µε “επώνυµο” της Περιφερειακής Ενότητας Οι έξη µήνες έγιναν 30 χρόνια, χρόνια, γεµάτα «παύ- πάλι ορφανό και παραπεταµένο.
Ηµαθίας και ειδικότερα από την περιοχή Ροδοχωρίου Νάουσας. Ο λόγος
σεις και σιωπές».
στην ποικιλία Λεµονίδη. Η συνέχεια στο επόµενο φύλλο
Η µοίρα τους ήταν αυτή που άλλοι την καθόριζαν!
Η νέα µάνα σεργιανάει µόνη σε ξένους τόπους µακρι-
2. Λεµονίδη. Το 1ο Λύκειο Νάουσας
νούς, εξόριστη και καταδικασµένη, πολιτική πρόσφυγας.
Η ποικιλία οφείλει το όνοµά της στον αγρότη Ο αντάρτης καπετάνιος στα βουνά, άντρας της περι-
από το Ροδοχώρι Ηµαθίας κο Ιωάννη Λεµονίδη, φέρεται από τη µία φυλακή στην άλλη. “Σχολείο -Πρέσβης
στον ιδιόκτητο αγρό του οποίου εµβολιάστηκε Η χήρα µάνα βολοδέρνει στα νησιά του Αιγαίου Πελά-
το πρωταρχικό πολλαπλασιαστικό υλικό της γους, Σάµος, Χίος, Τρίκερι. Αυτή είναι η δική της τιµωρία. του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου”
ποικιλίας.
Την έριξαν εκεί γιατί δεν έλεγε, γιατί φυσικά δεν ήξερε,
Ιστορικό: Τη δεκαετία του 1970, ο ιδιώτης κε- που βρίσκονταν τ’ άλλα δύο παιδιά της. Τα δυό αγόρια
ρασοκαλλιεργητής Ιωάννης Λεµονίδης σε οπω- της που και αυτά είναι χαµένα, εξαναγκασµένα – κυνη-
ρώνα του στο Ροδοχώρι Νάουσας, εµβολίασε
γηµένα, σε ξένα χώµατα και ξένα µέρη.
δοκιµαστικά µε εγκεντρισµό σε υποκείµενα Το µωρό; Που είναι το µωρό;
αγριοκερασιάς, εµβόλια (καλέµια ή κεντράδια) Αυτό βρέθηκε στο ορφανοτροφείο «Άγιος Στυλιανός»
γονότυπου προερχόµενου από περιοχή της Ρο-
µε έτοιµα τα χαρτιά του για υιοθεσία στην Αµερική. Σαν
δόπης, όπου εντοπίστηκε µε τη βοήθεια του από θαύµα την τελευταία στιγµή γλυτώνει και µεγαλώ-
εξάδελφού του Κωνσταντίνου Κεσίδη. Ιω. Λεµονίδης νει µε συγγενείς, χωρίς τη µυρωδιά των γονιών του.
Η ποικιλία εµφάνισε καρπούς υπερβολικά µε- (1936-2005)
∆εν τους αναζητά γιατί δεν τους γνωρίζει. Τα γράµ-
γάλου µεγέθους (αποτελούσε την πλέον µε- µατα δεν είναι ικανά να κάνουν γόρδιο, τον οικογενειακό
γαλόκαρπη ποικιλία της εποχής), κάτι που δεσµό τους.
φυσικά δεν άφησε ασυγκίνητο το εµπόριο και
Τα χρόνια περνούν και σπάζουν, σχοινιά, σύρµατα και Για δεύτερη χρονιά το 1ο ΓΕΛ Νάουσας µετά από επι-
την αγορά, καθιστώντας την µια πολύ επιτυ- αλυσίδες αγάπης και στοργής. Σε µια τέτοια Ελλάδα «η τυχή αξιολόγηση των δράσεων του στο πλαίσιο του προ-
χηµένη επιλογή καλλιέργειας, µε αποτέλεσµα ορφανή» προσπαθεί ν’ αναστηθεί. Έτσι την προσφωνεί ο γράµµατος “European Parliament Ambassador School
να διαδοθεί αρκετά στην ευρύτερη περιοχή. (EPAS)”, κατέκτησε τον τίτλο «Σχολείο -Πρέσβης του Ευ-
φασίστας γυµνασιάρχης µέσα στην σχολική τάξη. Πι-
Ιχνηλάτιση / χαρακτηρισµός ποικιλίας: Η κραίνεται, µαραίνεται και µε φωνή που τρέµει λέει σι- ρωπαϊκού Κοινοβουλίου» για το έτος 2022-2023.
ποικιλία εντοπίστηκε στο χωριό Θάµνα Κοµοτη- Καρποί ποικιλίας γανά: Συγκεκριµένα, 14 µαθητές και 10 εθελοντές- µαθητές
νής της Ροδόπης, ως καλλιεργούµενο δένδρο σε Λεµονίδη του σχολείου καθώς και οι υπεύθυνες καθηγήτριες του
- ∆εν είµαι ορφανή, οι γονείς µου ζουν.
ιδιόκτητο κήπο Έλληνα µουσουλµάνου κατοίκου. - Βάφεις τα µαλλιά σου κόκκινα, κοµµουνιστικά, τη Προγράµµατος: Γούπου Μαρία, ∆ήρα Γεωργία, Κοσµίδου
Ως ονοµασία της ποικιλίας αναφέρθηκε ότι είναι κάποιος κλώνος της τούρ- βγάζει στην αυλή, την ώρα της προσευχής, σε όλο το Μάρθα, Μαλιάσα Ελισσάβετ, Ρούσου Αναστασία και Χα-
κικης ποικιλίας Napoleon, που είναι αρκετά διαδεδοµένη στη γείτονα χώρα. ραλαµπίδου Ελπίδα τιµήθηκαν µε τον τίτλο του Junior Am-
σχολείο µπροστά, την καταρακώνει!
Η πληροφορία αυτή αµφισβητήθηκε από τον γεωπονικό κόσµο της χώρας - Είναι το φυσικό µου χρώµα απαντάει και κλαίει. bassador και Senior Ambassador αντίστοιχα.
µας θεωρώντας ότι αναφέρεται στην γνωστή ποικιλία Bigarreau Napoleon, Κλαίει ασταµάτητα όλα τα χρόνια παρ’ όλο που παίρνει Τα µέλη της οµάδας του προγράµµατος υλοποίησαν µε
ο καρπός της οποίας είναι γαλανός (ωχροέρυθρος) και ήταν ευρέως διαδε- επιτυχία εκπ/κες δράσεις που σχεδιάστηκαν, οργανώθη-
πολύ αγάπη από το περιβάλλον της. Το µεταφράζει σε
δοµένη στη χώρα µας εκείνη την εποχή ως άριστος επικονιαστής των πε- οίκτο γιατί δεν µπορεί να διαχειριστεί τόση έγνοια και καν και υλοποιήθηκαν µε τις βασικές πολιτικές προτεραι-
ρισσότερων ποικιλιών κερασιάς. Κατόπιν έρευνάς µας όµως (σε τούρκικες τόση στοργή από ξένους, όπως αυτή τους αισθάνεται και ότητες της Ε.Ε. όπως τα ανθρώπινα δικαιώµατα, το
πηγές και γεωπόνους) διαπιστώθηκε ότι όντως υπάρχει κόκκινη ποικιλία µε περιβάλλον κ.α.
όχι από τη µάνα της που θεωρεί ότι την εγκατέλειψε.
το όνοµα Napoleon, η οποία έχει επτά αναγνωρισµένους κλώνους στην Πέρασαν 20 χρόνια, πέτρινα, σκληρά και αµείλικτα
τουρκική κερασοκαλλιέργεια (µε θεωρούµενο καλύτερο αυτόν της περιοχής όµως για όλη την διαλυµένη οικογένεια ήρθε η ώρα
Αφιόν Καραχισάρ). Κατόπιν αυτών, πιθανολογούµε ότι η ποικιλία Λεµονίδη
µάνα και κόρη να συναντηθούν στην ξενιτιά. Με χί-
είναι κάποιος κλώνος (άγνωστο ποιος ακριβώς) της τούρκικης ποικιλίας µε λιους τρόπους προσπάθησαν να γνωριστούν. ∆εν
την επωνυµία Napoleon. καταλάβαινε η µία την άλλη γιατί δεν µιλούσαν την
Συνώνυµες ονοµασίες: Λέµον, Crom.
ίδια γλώσσα. Η µάνα ήξερε πολλά και το κορίτσι
Κύρια χαρακτηριστικά: Πρόκειται περί ζωηρής, µεσοόψιµης, ηµιτραγα- λίγα. ∆εν µπόρεσαν ν’ αγαπηθούν και δεν αγαπή-
νής, µεγαλόκαρπης ποικιλίας (11,3 g κατά µέσο όρο από αξιολογήσεις του θηκαν ποτέ γιατί τα χρόνια που πέρασαν ήταν άδεια
Τ.Φ.Ο.∆.Ν.). Εκτός από το µέγεθος, υπερτερούσε από την κύρια εµπορική
από µνήµες. ∆εν γέλασαν µαζί, δεν µάλωσαν µαζί,
ποικιλία της εποχής, την Τραγανά Εδέσσης, και στο ότι έχει ισχυρή πρό- δεν έκλαψαν µαζί, δεν αγκαλιάστηκαν, δεν φιλήθη-
σφυση του ποδίσκου στον καρπό. Το κύριο γευστικό χαρακτηριστικό του καν, δεν κοιµήθηκαν και όλα αυτά «τα χωρίς το µαζί»
καρπού είναι η πλούσια, ενδιάµεση έως γλυκιά γεύση του και η υψηλή πε- δηλητηρίασαν τις ψυχές τους.
ριεκτικότητά του σε χυµό.
Καλλιεργητική αξία / Εξάπλωση: Η ποικιλία εξαπλώθηκε αρκετά τις δε- Γερµανική κατοχή:
καετίες του 1980 και 1990, στην ορεινή Ηµαθία κατ’ αρχάς και σε περιοχές Ένα σχεδόν αµούστακο αγόρι µεγαλώνει µέσα
της Πέλλας αργότερα. Σήµερα όµως δεν έχει δυναµική φυτεύσεων και έχει στην προσφυγιά. Θέλει να κατακτήσει ολόκληρο
συρρικνωθεί καλλιεργητικά κυρίως λόγω προβληµάτων ασταθούς και µει- τον κόσµο και δραπετεύει από τη µαύρη φτώχια, την
ωµένης καρπόδεσης που παρουσίασε. Στις συλλογές αξιολόγησης του φτώχια την καταραµένη!
Τ.Φ.Ο.∆.Ν. δεν εντοπίστηκε θέµα έλλειψης κατάλληλων επικονιάστριων Έχει µεγάλες φιλοδοξίες και προσδοκίες. Θέλει
ποικιλιών, ως πιθανή αιτία της µειωµένης καρπόδεσης. Μπορεί να µην µπό- να κατακτήσει τον κόσµο. Εντάσσεται στο Ε.Α.Μ. και
ρεσε να συνδυαστεί ικανοποιητικά µε τα χρησιµοποιούµενα υποκείµενα της αργότερα στον Ε.Λ.Α.Σ. Σπίτι του πλέον είναι το
εποχής (κυρίως σπορόφυτα αγριοκερασιάς), µιας και στη Ροδόπη καλλιερ- βουνό! Κυνηγός και κυνηγηµένος!!!
γούνταν σε υποκείµενο σπορόφυτο µαχαλεπιού και δεν παρουσίαζε αντί- Είναι νέος, όµορφος και δυνατός. Ανακηρύσσεται
στοιχα προβλήµατα. Μειονέκτηµα θεωρείται επίσης και η ηµιτραγανή σάρκα καπετάνιος στο αντάρτικο. Τώρα χρειάζεται βοή-
του καρπού, που δεν συµβαδίζει µε τις σύγχρονες απαιτήσεις του εµπορίου θεια. Θέλει κρησφύγετο. Κατάλυµα του γίνεται το
κερασιών. φτωχόσπιτο µιάς δασκάλας µεγαλοκοπέλας που